Dù là cập nhật nhanh trong một cuộc họp, chia sẻ ý kiến tại một buổi tọa đàm hay thay đồng nghiệp phát biểu vào phút chót, khả năng ứng khẩu là một kỹ năng giá trị. Nó giúp bạn trở thành một nhà lãnh đạo tự tin, linh hoạt và tạo được dấu ấn riêng.
Thực tế là phát biểu ngay lập tức mà không chuẩn bị trước luôn khiến nhiều người lo lắng. Dù là trong buổi gặp gỡ xã hội, trong công việc hay tại sự kiện trang trọng, điều quan trọng là giữ bình tĩnh và dựa vào một vài chiến lược đơn giản để truyền tải thông điệp rõ ràng.
Nghệ Thuật Ứng Khẩu
Khi làm chủ kỹ năng này, bạn không chỉ nâng cao uy tín mà còn khẳng định được bản lĩnh của một nhà lãnh đạo có thể xử lý bất kỳ tình huống nào một cách tự tin và điềm tĩnh.
1. Sắp Xếp Ý Theo Quy Tắc “Ba Điểm Chính”
Hãy tổ chức suy nghĩ của bạn thành ba ý chính. Hãy tưởng tượng bạn đang nói ba bài ngắn, thay vì một bài dài. Mở đầu dứt khoát, kết thúc gọn gàng – vậy là bạn đã có một bài nói hoàn chỉnh.
Ví dụ: Cập nhật tình hình dự án: (1) Tình hình hiện tại, (2) Bước tiếp theo, (3) Rủi ro phía trước.
2. Dùng Các Câu Hỏi Làm Rõ Để Có Thêm Thời Gian
Nếu bị đặt câu hỏi bất ngờ, đừng vội trả lời ngay. Hãy hỏi ngược lại:
- “Anh/chị có thể nói rõ hơn điểm muốn tôi tập trung không?”
- “Anh/chị có thể bổ sung thêm bối cảnh cho câu hỏi không?”
Cách này giúp bạn có thêm vài giây để sắp xếp ý tưởng, đồng thời đảm bảo câu trả lời đi thẳng vào trọng tâm.
3. Nói Điều Người Khác Muốn Nghe
Đừng chỉ nói điều bạn biết – hãy nói điều người nghe cần. Hãy tự hỏi:
- Vì sao họ ở đây?
- Mối quan tâm chính của họ là gì?
- Họ mong muốn nhận được điều gì từ bạn?
Ví dụ, khi được hỏi về một sáng kiến mới, bạn có thể tập trung vào: tác động, lợi ích và thách thức.
4. Mở Đầu Thật Ấn Tượng
Mở đầu là khoảnh khắc định hình cảm nhận của khán giả. Tránh những câu xã giao vô thưởng vô phạt, thay vào đó:
- Đặt một câu hỏi: “Tại sao hôm nay chúng ta có mặt ở đây?”
- Đưa ra một số liệu bất ngờ: “95% khách hàng bỏ giỏ hàng trực tuyến trước khi thanh toán…”
- Kể một câu chuyện ngắn: “Trên đường đến đây, tôi đã nghĩ về một tình huống rất thú vị…”
- Tạo sự kết nối trực tiếp: “Tất cả chúng ta có mặt ở đây hôm nay vì một mục tiêu chung…”
5. Sử Dụng Câu Chuyện Cá Nhân
Chia sẻ trải nghiệm của chính bạn giúp tạo sự gần gũi và chứng minh năng lực mà không cần trình bày quá nhiều. Đây là cách khiến bài nói tự nhiên, thuyết phục và đáng nhớ.
6. Giữ Bình Tĩnh – Ngắt Nghỉ Hợp Lý
Áp lực thường khiến chúng ta nói quá nhanh. Nhưng nói nhanh lại khiến người nghe khó theo dõi và tạo cảm giác bạn đang lo lắng. Hãy nói chậm rãi, rõ ràng, và thường xuyên ngắt nghỉ ngắn. Những khoảng lặng này không chỉ giúp bạn lấy lại nhịp, mà còn thể hiện sự tự tin và kiểm soát.
7. Nhấn Mạnh Và Lặp Lại Ý Chính
Để người nghe nhớ thông điệp, hãy nhấn mạnh vào những điểm quan trọng và lặp lại chúng khi kết thúc. Điều này vừa củng cố thông tin, vừa giúp bạn kết thúc bài nói một cách gọn gàng.
8. Tạo Sự Tương Phản Để Gây Ấn Tượng
Sử dụng sự đối lập giúp bài nói thêm sắc nét và dễ gây ấn tượng:
- “Trước đây chúng ta làm thế này, nhưng giờ sẽ làm khác đi.”
- “Điều này không phải để kiếm tiền, mà là để giữ chân khách hàng.”
- “Đối thủ chi nhiều tiền cho quảng cáo, nhưng chúng ta sẽ chọn con đường khác.”
9. Dùng Câu Hỏi Tu Từ
Câu hỏi tu từ khiến khán giả phải suy nghĩ, đồng thời tạo nhịp điệu tự nhiên cho bài nói. Ví dụ:
- “Tại sao điều này lại quan trọng? Bởi vì nó ảnh hưởng đến tất cả chúng ta.”
Chỉ cần sử dụng vừa phải, bạn sẽ giữ được sự chú ý của khán giả xuyên suốt.
10. Kết Thúc Đầy Ấn Tượng
Đừng để bài nói kết thúc vì “hết ý”. Hãy chủ động khép lại bằng cách:
- Tóm tắt ba điểm chính.
- Kết thúc bằng một câu giàu cảm xúc hoặc gợi mở, để lại ấn tượng lâu dài.
11. Ngôn Ngữ Cơ Thể Tự Tin
Ngôn ngữ cơ thể có sức mạnh không kém lời nói:
- Đứng thẳng, giữ giao tiếp bằng mắt, cử chỉ dứt khoát.
- Mỉm cười hoặc gật đầu khi phù hợp để tạo sự thân thiện.
- Đảm bảo biểu cảm cơ thể khớp với lời nói – sự chân thành chính là yếu tố xây dựng niềm tin.
Việc luyện tập cho những tình huống bất ngờ rất hữu ích. Bạn có thể tham gia các buổi thảo luận nhóm hoặc các khóa đào tạo về kỹ năng thuyết trình. Những môi trường này mô phỏng lại các tình huống thực tế, nơi bạn có thể gặp phải những câu hỏi đột ngột hoặc buộc phải phát biểu trong thời gian ngắn.
Một trong những điểm tuyệt vời nhất của việc ứng khẩu là nó khuyến khích bạn suy nghĩ nhanh nhạy và tham gia vào những cuộc giao tiếp có ý nghĩa mà không cần tập dượt quá nhiều. Bạn không cần một bài phát biểu chuẩn bị sẵn để tạo ấn tượng mạnh; thay vào đó, hãy tập trung vào việc kết nối với khán giả, thể hiện sự chân thành và truyền tải một thông điệp ngắn gọn, rõ ràng.
Nguồn: Benjamin Ball
